(Artist impression of a prehistoric woman hunting)
ප්‍රාග් ඓතිහාසික සමාජයන්හි දඩයම් කිරීම පුරුෂයින් විසින් සිදුකරන ලද්දක් බව දීර්ඝ ලෙස කාලාන්තරයක් පුරාවට උපකල්පනය කරන ලද්දකි. එනමුත් නූතන පර්යේෂණයන්ට අනුව මීට ඉදුරාම වෙනස් අදහසක් පූර්ව අදහස අභියෝගයට ලක්කරමින් ලෝක පුරාවිද්‍යා පර්යේෂණයන් තුල කරලියට පැමිණ ඇත. මීට මූලික වූ ප්‍රධානතම හේතුව නම් මීට වසර 90000 කට පමණ පෙර ඇමරිකාවේ දඩයම් මෙවලම් සමග වළලනු ලැබූ කාන්තා සිරුරක අවශේෂ සහ මෙවලම් නුතන පර්යේෂණයක් මගින් සොයා ගැනීම සමගය.
අන්ඩියන් කදුකරයෙන් සොයාගත් මෙම කාන්තා සිරුර Wilamaya Patjxa individual 6 හෙවත් “WPI6” ලෙස නම්කර ඇත. මෙම ඇටසැකිලේ කකුලේ නම්‍යශීලී ස්තානයෙහි තිබී ගල් ආයුධ පර්යේෂකයන් හට හමුවී ඇති අතර එවා උවමනාවෙන්ම එහි ඉති පරිස්සමින් තැම්පත් කර ඇති බවට පර්යේෂකයන් අදහස් කරයි. මෙම ගල් ආයුධ අතර projectile points – tools ද වන අතර ඒවා හෙල්ලයක ඉදිරිපස කැපුම් ආයුධය ලෙස භාවිතා කර ඇත. මෙහි දී පර්යේෂකයන් තර්ත කරන්නේ මෙම projectile points – tools විශාල ප්‍රමානයේ සතුන් දඩයම් කිරීම සදහා ප්‍රාග් මිනිසා භාවිතා කර ඇති බවකි.
(projectile points – tools)
WPI6 ලෙස නම්කර ඇති මෙම කාන්තාව මියයන විට වයස අවුරුදු 17 - 19 අතර කාල පරාසයට අයත් බව පර්යේෂකයන් පෙන්වා දෙන අතර ඇගේ දත්වල ඇති “peptides” විද්‍යාත්මකව විශ්ලේෂණය කිරීම මගින් ජීවවිද්‍යාත්මකව ලක්ෂණ විශ්ලේෂනයෙන් ඇය ගැහැණු අයෙකු බව තවදුරටත් වඩා සනාත කොට ඇත. එමෙන්ම මෙම පුසාන භූමියෙන් විශාල ප්‍රමානයේ ක්ෂීරපායී සතුන්ගේ ඇටකටු විශාල වශයෙන් හමුවීම මගින් ඇය එකල ජීවත් වූ සමාජයේ දඩයමට හිමිව තිබූ පුමුඛබව මනාව පෙන්නුම් කරයි.
(Excavations at Wilamaya Patjxa)
Science Advances හි මේ පිළිබද මෙම පර්යේෂකයන් ප්‍රකාශයට පත් කල අතර පර්යේෂකයන් විසින් මෙම කාල පරිච්ඡේදය තුලම වලලනු ලැබූ වෙනත් ඇට සැකිලි පිළිබදව ද සමාලෝචනාත්මක අදහසක් දක්වා ඇත. එහි දී ඔවුන් පෙන්වා දෙන්නේ හමුවී ඇති ස්ත්‍රී පුරුෂබව තීරණය කර ඇති ඇටසැකිලි 27 න් 41% ක්ම කාන්තා බවය. මෙහි දී මෙම පර්යේෂකයන් අදහස් කරන්වේ විශාල වශයෙන් game hunting ඇමරිකාවේ ප්‍රාග් දඩයම් කණ්ඩායම් අතර කාන්තා පුරුෂ විභේදනයකින් තොරව පැවත ඇති බවකි.
මෙම උපන්‍යාසයෙහි තව දුරටත් එල්බෙන පර්යේෂකයන් පෙන්වා දෙන්නේ, මෙම අදහස 1960 දශකය දක්වා දිවෙන “Man-The-Hunter model” ය ට වඩා වෙනත් අදහසක් බවයි. දඩයම සහ ක්‍රීඩා දඩයම ප්‍රාග් දඩයම් සමාජවල තනිකරම පිරිමින් විසින් සිදුකල බවට පැවති අදහසට වඩා වෙනත් මගක් මෙම නව පර්යේෂණ අදහස මගින් ප්‍රකාශිතය.
මෙහි දී මෙම උපකල්පනය සදහා පදනම සකසා ගැනීමේ දී එකිනෙකට වෙනස් දත්ත හා තොරතුරු එකට ගලපා භාවිත කොට ඇති අතර වඩාත් අවදානය යොමුකර ඇති කාරණය නම් වර්තමාන දඩයම්කරුවන්ගේ සමාජය මගින් අතීත දඩයම් කරුවන්ගේ සමාජය සංවිධානය වී ඇත්තේ කෙසේද යන්න තේරුම් ගැනීමට ගැඹුරින් උත්සාහ කිරීමයි.
ඒකාකෘති දෘෂ්ටියට අනුව දඩකරු අන්නගවේශී කණ්ඩායම් වල කාන්තා පුරුෂ ශ්‍රමය (කාර්ය) විභේදනාත්මකව දක්වා තිබුනි. එහි දී පුරුෂයන් දඩයම් කිරීමටත් කාන්තාවන් දරුවන් සමග නිවසේ කාලය ගතකිරීම, අසල දියකඩිති හි මසුන් ඇල්ලීම ආදී දෙය කාර්ය වුවත් ඇතැම් අවස්තාවන් හි මෙහි වෙනසක් ද දක්නට ඇත. උදාහරණයක් ලෙස පිලිපීනයේ ඇග්ටා ෆොරගර්වරුන් අතර කාන්තාවන් සහායකයින්ට වඩා ප්‍රාථමික දඩයම්කරුවන් වේ.
වර්තමාන ඇතැම් දඩයම් කරුවන් අදට ද atlatls භාවිතා කරනු ලබන අතර වත්මනේ ජනයා අතර තරගකාරී ඉසව් ලෙස atlatls විසිකිරීමට කාන්තා - පිරිමි, වැඩිහිටි - ළමා දෙපාර්ෂවයම සහභාගී වේ. මෙහි දී පුරාවිද්‍යාඥයින් අදහස් කරන්නේ atlatls භාවිතය මගින් දඩයම පහසු කරවන්නක් වන අතර එහි දී atlatls ය කාන්තා, පිරිමි, ළමා ආදී ලෙස පුද්ගලයන්ගේ ශරීර ප්‍රමාණය හා ශක්තිය අනුව ඊට අනුරූපව නිර්මාණයහ කොට භාවිතා කර ඇති බවකි.
නව පර්යේෂණයන් මගින් පූර්ව පැවති උපකල්පනයන් තව දුරටත් නිශ්ප්‍රභකරන අතර මීට පෙර සිදුකල පුරාවිද්‍යා සොයා ගැනීම් කිහිපයක් ද මේ සදහා පෙන්වා දෙයි. නිදසුනක් ලෙස පුරාවිද්‍යාඥයින් විසින් රුසියාවේ සුන්ගීර් අඩවියෙන් වසර 34,000 කට කාලනීර්ණය වූ පැරණි සුසානයකින් තරුණ ඇටසැකිලි ද්විත්වයක් සොයාගත් අතර ඉන් එක් ඇට සැකිල්ලක් නිත්‍ය වශයෙන්ම කාන්තා ඇට සැකිල්ලක් වන අතර එය වසය අවුරුදු 09 - 11 අතර දැරියකගේ වෙයි. මෙම දෙදෙනාම ශාරීරික වශයෙන් අසාමාන්‍යතා පෙන්නුම් කරන අතර මොවුන් දෙදෙනා දැවැන්ත ඇත් දළ හෙල්ල 16 ක් සමග වලලා තිබිනි. මෙය ඇතැම් විට අභිචාර ක්‍රමයක් ලෙස විය හැකි අතර ඒවා වටිනා දඩයම් මෙවලම් ලෙසද හැදින්විය හැකිය.
එමෙන්ම 2017 වසරේ ස්වීඩනයේ ප්‍රසිද්ධ සුසානයකින් විසිවන සියවසේ මුල් කාර්තුවට අයත් වයිකිං රණශූරයෙකුග‍ේ යැයි සැලකෙන ඇට සැකිල්ල මුල් කාලයේ පිරිමි අයෙකු බවට අනුමාන කර තිබුන ද පසුව එය ජීවවිද්‍යාත්මක පර්යේෂණ මගින් කාත්තා ඇට සැකිල්ලක් බවට පසුව තීරණය කරන ලදී. මෙම සොයා ගැනීම තරමක් පුදුම සහගත විවාදයකට තුඩු දුන් අතර, එය වත්මන් ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය පිළිබඳ අපගේ නූතන අදහස් වඩාත් මෑත ඉතිහාසයේ අර්ථ නිරූපණයන්ට බලපාන්නේ කෙසේද යන්න මනාව පෙන්වා දෙයි.
එක් හිටපු බ්‍රිතාන්‍ය අගමැතිවරයකු පැවසූ පරිදි “පිරිමි රැකියා සහ ගැහැණු ළමයින්ගේ රැකියා” අතර වෙනස හඳුනා ගැනීම මගින් පරිණාමීය වාසි ලබා ගත හැකි බවට ඔහු තර්ක කර ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, ගර්භණී හා කිරි දෙන මව්වරුන් මෙන්ම කුඩා දරුවන් රැකගනිමින් තම නිවෙස් අසල රැඳී සිටීම මගින් අනතුරු වලක්වා ගැනීමට ඉඩ සලන බවයි. එනමුත් වත්මන වන විට මෙම ආකෘතිය බෙහෙවින් සරල බව හදුනාගෙන ඇත.
(The Andes Mountains)
දඩයම් කිරීම ප්‍රධාන කොට ජීවත් වූ දඩකරු අන්නගවේශීන් සංචාරක දිවි පෙවතක් ගත කිරීමත් ඔවුන් ස්ත්‍රී පුරුෂ විභේදනයකින් තොරව සමාජක්‍රියා (දඩයම් කිරීම) සදහා දායක වීම ජීවවිද්‍යාත්මක පරිණාමය සදහා මනා රුකුලක් වී ඇත. අතීතය යනු ඇතැමුන් පවසන පරිදි, විදේශ රටක් වන අතර, අප සතුව ඇති සාක්ෂි වලට වඩා, විචල්ය මානව හැසිරීම් මෙතුල පෙනෙන්නට තිබේ.
